(03-09-2015) Er is wel degelijk een verband tussen de blootstelling aan zogenoemd ‘boerderijstof’ en een bescherming tegen astma en allergieën. Deze baanbrekende ontdekking is een grote stap in de richting van een astmavaccin.

Onderzoekers verbonden aan de Universiteit Gent en VIB (het Vlaams Instituut voor Biotechnologie) zijn erin geslaagd om een causaal verband te leggen tussen de blootstelling aan zogenoemd ‘boerderijstof’ en een bescherming tegen astma en allergieën. Deze ontdekking biedt perspectieven voor de ontwikkeling van een astmavaccin. De onderzoeksresultaten verschenen in het toonaangevende magazine Science.

Dat het drinken van rauwe koeienmelk bescherming biedt tegen allergieën, is een gekende volkswijsheid. Een 14-koppig onderzoeksteam, onder leiding van de professoren Bart Lambrecht en Hamida Hammad (beiden verbonden aan VIB en UGent) toonde nu aan dat deze stelling ook een solide wetenschappelijke basis heeft.

Veelbelovende tests

Het was al langer vastgesteld dat kinderen die opgroeien op een veeboerderij beter beschermd zijn tegen astma en allergieën. Op de vraag waarom dat zo is, tastte de wetenschap tot voor kort in het duister. 

Prof. Bart Lambrecht (VIB/UGent/UZ Gent): “Wat wij nu ontdekt hebben, is dat de link tussen boerderijstof en een bescherming tegen astma en allergieën echt bestaat. Daar zijn we achter gekomen door muizen bloot te stellen aan extracten van boerderijstof uit Duitsland en Zwitserland. Tests wezen uit dat deze muizen volledig beschermd waren tegen huisstofmijtallergie, de meest voorkomende vorm van allergie bij mensen.”

Belangrijke rol voor eiwit A20

Naast dit causale verband ontdekten de wetenschappers ook het werkingsmechanisme: boerderijstof zorgt ervoor dat het slijmvlies aan de binnenkant van de luchtwegen minder reageert op allergenen, zoals bijvoorbeeld huisstofmijt. 

Prof. Hamida Hammad (VIB/UGent): “Dit effect wordt veroorzaakt door het eiwit A20, dat het lichaam produceert na contact met boerderijstof. Als we het A20-eiwit in het slijmvlies van de longen inactiveren, blijkt het boerderijstof niet meer in staat om allergie en astma af te remmen.”

Tests bij patiënten

Deze ondervindingen werden vervolgens ook getoetst bij patiënten. Daaruit bleek dat mensen die last hebben van allergieën en astma een tekort hebben aan het beschermende eiwit A20. Het verklaart waarom zij zo sterk reageren op allergenen. 

Prof. Bart Lambrecht: “Bovendien stelden we bij een testgroep van 2.000 kinderen die opgroeien op een boerderij vast dat het grootste deel beschermd is. Zij die echter nog steeds allergieën ontwikkelen en dus niet beschermd zijn, hebben een genetische variant van het A20-gen waardoor A20 niet naar behoren functioneert.”

Duidelijke toekomstperspectieven

De conclusies van het team openen concrete pistes voor verder onderzoek. Zo proberen ze nu uit te zoeken welke actieve stof in het boerderijstof precies instaat voor de bescherming. Als dat bepaald kan worden, is de ontwikkeling van een preventief medicijn tegen astma een mogelijke volgende stap.  

Prof. Hamida Hammad: “We hebben al een idee dat een deel van het antwoord ligt bij endotoxines, bestanddelen van de celwanden van specifieke bacteriën. Maar ongetwijfeld zijn er nog meer actieve stoffen die een rol kunnen spelen. De ontdekking van de manier waarop boerderijstof beschermt, heeft de wetenschap hoe dan ook op het goede spoor gezet naar de ontwikkeling van een astmavaccin en nieuwe allergietherapieën. Er zijn echter nog verschillende jaren onderzoek nodig voor die tot bij de patiënt komen.”

Dit onderzoek werd uitgevoerd aan het VIB Inflammatie Research Center van VIB en de UGent, in samenwerking met onderzoekers uit München, Rotterdam en Marseille.

Vragen

Aangezien dit onderzoek veel vragen kan oproepen, willen we u vragen in uw reportage of artikel te verwijzen naarpatienteninfo@vib.be. Iedereen kan hier met vragen omtrent dit en ander medisch gericht onderzoek terecht.

Publicatie

Schuijs et al., Farm dust and endotoxin protect against allergy through A20 induction in lung epithelial cells, Science 2015

Info

Prof. Bart Lambrecht
Vakgroep Inwendige Ziekten - Departementsdirecteur IRC (VIB/UGent)
Gsm 0474 73 00 85 
Bart.Lambrecht@UGent.be